Zakończenie pierwszego etapu badań dot. ceramiki środkowo i późnorzymskiej

Został zrealizowany pierwszy etap projektu badawczego dotyczącego ceramiki kuchennej okresu środkowo i późnorzymskiego (III-VII wiek. n.e.) z wykopalisk prowadzonych na Agorze w Nea Pafos.

Ze względu na zamknięcie Cypru z powodów epidemicznych, realizacja pierwszego etapu badawczego możliwa była w czasie dwóch wyjazdów badawczych: wiosną oraz latem 2021 roku. Pierwszy wyjazd miał miejsce pomiędzy 23 kwietnia a 22 maja, natomiast drugi między 1 września a 13 października. Prace badawcze odbywały się na terenie Parku Archeologicznego w Nea Paphos za zgodą dyrektor Departamentu Starożytności Cypru, dr. M. Solomidou-Ieronymidou. W czasie pobytu na Cyprze została również zrealizowana kwerenda biblioteczna w Cyprus American Archaeological Research Institute (CAARI) w Nikozji. Kolejna kwerenda miała miejsce w kilku szkołach archeologicznych w Atenach w październiku 2021.

Przedmiotem analizy była ceramika kuchenna pochodząca z prac wykopaliskowych prowadzonych na Agorze (z wykopów I, II, III oraz IV) w latach 2011-2019 oraz kilku wykopów sondażowych (Trial Trench IV-VIII) prowadzonych w różnych lokalizacjach Parku Archeologicznego w latach 2017-2019.

Kolejne etapy pracy: (1) selekcja materiału na grupy makroskopowe wraz drobnymi pracami konserwatorskimi (2) dokumentacja grup i typów, uzupełnianie bazy danych (3) dokumentacja świeżych przełamów analizowanych fragmentów pod mikroskopem.

W wyniku przeprowadzonej analizy makroskopowej, połączonej z analizą typologiczną i chronologiczną, wyodrębnione zostały grupy (1) o proweniencji którą można łączyć z obszarem Cypru Zachodniego (2) grupy prawdopodobnie związane z południowym i północnym obszarem Cypru (3) grupy, które mogą być związane z ośrodkami produkcyjnymi położonymi poza Cyprem: Azją Mniejszą, wybrzeżem Lewantu i Afryką.

Analizowane fragmenty umieszczone zostały w bazie danych wraz ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi miejsca znalezienia, cech morfologicznych, typu, chronologii, proweniencji oraz bibliografii. Dane cały czas są aktualizowane. Reprezentacyjne fragmenty typów z grup zostały zadokumentowane rysunkowo oraz fotograficznie. W celu wyróżnienia zmian chronologicznych zostały stworzone zbiorcze zestawienia (tablice z rysunkami naczyń, oraz plansze ze zdjęciami omawianych fragmentów) pokazujące zmiany morfologiczne form charakterystycznych dla każdej wyróżnionej grupy.

Tablica poglądowa zawierająca kilka przykładów środkowo i późnorzymskiej ceramiki kuchennej (zdjęcia A. Oleksiak, Archiwum Paphos Agora Project, Instytut Archeologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie).

Kolejny etap badań związany jest z analizą laboratoryjną w Fitch Laboratory at Athens. W tym celu zostały wyselekcjonowane próbki ceramiki kuchennej wybrane z najbardziej reprezentatywnych grup. Zgoda na transport próbek została wydana przez Departament Starożytności Cypru.

Informacje dodatkowe:

Podczas konferencji „Polacy na Bliskim Wschodzie” organizowanej przez Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW oraz Wydział Archeologii UW pomiędzy 9 a 11 czerwca 2021, w międzynarodowej sesji „Between courte durée and moyenne durée. Transition in the archaeology of Hellenistic and Roman Cyprus” zostały przedstawione cele projektu w wystąpieniu pt. „Multiperspective approach on the research of the Middle and Late Roman cooking pottery from the Agora in Nea Paphos. Questions, methods, and theories.”

Rezultaty pierwszego etapu badań zostały zaprezentowane na seminarium Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW 10 lutego 2021 w referacie pt. „Środkowo- i późnorzymska ceramika kuchenna z Agory w Nea Pafos. Wstępne ustalenia.”