Rezydencja jako autoprezentacja miejskich elit. Architektura i dekoracja domu Orfeusza w Nea Paphos, antycznej stolicy Cypru2022-03-30T01:12:10+02:00

Rezydencja jako autoprezentacja miejskich elit. Architektura i dekoracja domu Orfeusza w Nea Paphos, antycznej stolicy Cypru

Finansowanie:
Narodowe Centrum Nauki
grant OPUS 14
no. 2017/27/B/HS3/01131

Kierownik:
dr hab. Monika Rekowska

Instytucja:
Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk
o Kulturze i Sztuce

Instytucje współpracujące:
Departament Starożytności Cypru

Planowany okres realizacji:
2018-2022

Celem naukowym projektu jest syntetyczne opracowanie architektury i dekoracji miejskiej rezydencji w dzielnicy Malutena w Nea Paphos. Dom Orfeusza, odkryty i eksplorowany w latach 1982-1992 oraz 2009-2013 przez prof. Demetriosa Michaelidesa, najpierw pod auspicjami cypryjskiego Departamentu Starożytności, później University of Cyprus, był do tej pory przedmiotem tylko częściowych publikacji. Dotychczasowa uwaga odkrywcy skoncentrowana była na interpretacji figuralnych mozaikach i pojedynczych znalezisk, którym poświęcił oddzielne opracowanie, podczas gdy inne aspekty dekoracji i wyposażenia wnętrz były jedynie wzmiankowane w raportach wykopaliskowych. Tymczasem wspomniany obiekt jest niezwykle ciekawym przykładem miejskiej rezydencji, której lokalizacja, wielkość oraz złożoność dekoracji świadczy, że należała ona do człowieka nie tylko majętnego ale i o wysokim statusie społecznym i politycznym.

Jako że dla Rzymianina dom był stałym elementem jego publicznej aktywności, to jego immanentną cechą było zróżnicowanie przestrzeni ze względu na funkcję i stopień dostępności dla osób z zewnątrz, od skromnych clientes, przez wartych większego zainteresowania partnerów w interesach aż po gości o równym statusie społecznym i przyjaciół podejmowanych ucztą. Tak zaplanowany dom z jednej strony dobrze odpowiadał potrzebom aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym rzymskiego obywatela, a z drugiej – był najlepszą ilustracją jego statusu majątkowego, dowodem osiągniętego sukcesu i prestiżu, wreszcie tożsamości kulturowej. By móc prowadzić rozważania na temat rezydencji jako fenomenu społecznego, domu jako wizytówki właściciela, wcześniejsze badania planimetrii i ikonografii mozaik zostaną uzupełnione o inne aspekty dekoracji, zwłaszcza architektonicznej.

Dzięki zastosowaniu nowoczesnych metod pomiarów z zastosowaniem skanowania laserowego, cyfrowej fotogrametrii naziemnej oraz zdjęć lotniczych zadokumentowane zostały relikty założenia rezydencjonalnego powierzchni łącznej 1200 m2  (zachowana jedna kondygnacja wraz z zarysami ponad 60 pomieszczeń), struktury architektoniczne in situ oraz dekorowane elementy architektoniczne, Wyniki prac terenowych uzupełniane są efektami  kwerendy archiwalnej, która umożliwi wykorzystanie udostępnionej przez odkrywcę fotograficznej dokumentacji wykopaliskowej. Uzyskane dane będą podstawą do sporządzenia katalogu elementów architektonicznych dekorujących Dom Orfeusza (przechowywanych na stanowisku oraz w magazynach z wykorzystaniem metody typologicznych seriacji. W dalszej kolejności dane posłużą do wykonania trójwymiarowej, wirtualnej rekonstrukcji wybranych zespołów architektonicznych. Zebrany materiał pozwoli na nowo zdefiniować funkcjonalny podział domu (pars antica i pars postica). W rozważaniach na temat podziału domowej przestrzeni zastosowanie metody syntaktycznej pozwoli na wydzielenie określonych stref aktywności domowników, także z uwzględnieniem możliwych stref dostępu dla gości z zewnątrz. Konkluzje, uzupełnione o wnioski płynące z analizy dekoracji pomieszczeń, umożliwią odpowiedź na pytanie kim był właściciel domu z okresu jego największego rozkwitu (II/III w.).

M. Rekowska
How Roman are Roman Houses in the Eastern Mediterranean? The House of Leukaktios (Ptolemais, Cyrenaica) and The House of Orpheus (Nea Paphos, Cyprus) as Case Studies, Światowit LXVIII, 107-122 (DOI: 10.31338/0082-044X.swiatowit.58.7).
ACADEMIA

M. Rekowska, D. Michaelides, P. Pensabene, E. Gasparini
New Project in Progress: ‘Residence as a Self-Presentation of Urban Elites. Architecture and Decoration of the House of Orpheus in Nea Paphos, the Ancient Capital of Cyprus’. Potentials and Prospects, Światowit LVIII, 2020, 197-218 (DOI: 10.31338/0082-044X.swiatowit.58.11).
ACADEMIA

M. Rekowska, P. Pensabene, E. Gasparini
Nea Paphos (Cipro): dai palazzi di città ai luoghi della produzione, Studi e ricerche sul Mediterraneo Antico XVII, 2020, 107-136.

M. Rekowska, D. Michaelides, P. Pensabene, E. Gasparini
The house of Orpheus at Nea Paphos, Cyprus: the evolution of domestic space in a diachronic perspective, in: Abitare nel Mediterraneo tardoantico. Atti del III Convegno Internazionale del Centro Interuniversitario di Studi sull’Edilizia abitativa tardoantica nel Mediterraneo (CISEM) (Bologna 28-31 ottobre 2019), a cura di Isabella Baldini, Carla Sfameni (Insulae Diomedeae 42), [Edipuglia], Bari 2021, 37-52.

M. Rekowska, D. Michaelides, S. Christodoulou, J. Kaniszewski
Adopting Roman habits – the baths in the House of Orpheus as a ‘troublesome’ case study?, Etudes et Travaux 34, 2021, 341–362 (DOI: 10.12775/EtudTrav.34.015).

Nowy projekt naukowy w bazie Polish Archaeology in Cyprus

Zapraszamy do zapoznania się z opisem projektu naukowego "Rezydencja jako autoprezentacja miejskich elit. Architektura i dekoracja domu orfeusza w Nea Paphos, antycznej stolicy Cypru" koordynowanego przez dr hab. Monikę Rekowską z Wydziału Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego. Projekt [...]

9 marca, 2022|
Przejdź do góry